سرگذشت اولین ادکلن و کارخانه ادکلن سازی دنیا

قدیمی‌ترین کارخانه عطر و ادکلن سازی

یکی از بزرگترین شرکت های آلمانی سیصد و دهمین سالگرد تأسیس خود را در ماه july سال ۲۰۲۱ میلادی جشن گرفت. لیبل تصویر فوق متعلق به شرکت «جان ماریا فارینا» (Johann Maria Farina company) است و این تصویر نادر به ۱۵۳ سال پیش باز میگردد. این شرکت در شهر کُلن آلمان قرار دارد که قدیمی ترین کارخانه تولید عطر در جهان است و در طی دوران ۳۱۰ ساله فعالیت خود با جعل و کلاهبرداری در حوزه عطر و ادکلن مبارزه کرده است. به بیانی دیگر «جان فارینا» در تاریخ ۱۳ ژوئیه سال ۱۷۰۹ میلادی کارخانه تولیدی عطر خود را در منزل تأسیس کرد. خانواده وی ایتالیایی تبار و اهل سانتا ماریا مگیوره در پیمونت بودند. در ابتدا این کمپانی بزرگ به فروش اقلام مد و فشن پرداخت تا اینکه برادر کوچک فارینا در سال میلادی ۱۷۱۴ به این شرکت پیوست.

«یوهان ماریا فارینا» که متولد سال ۱۶۶۶ میلادی بود و در سال ۱۷۶۶ میلادی چشم به جهان فرو بست، «آبی معطر» که به «آب معجزه آسا» شهرت یافت تولید کرد که در آن زمان برای تأثیرات دارویی آن نیز مورد استفاده قرار میگرفت. این عطر تازه و پر طراوات تولید شده توسط «یوهان فارینا» با عطرهای سنگین و بسیار گران قیمتی که در میان اشراف آن زمان رایج بود تفاوت زیادی داشت؛ در واقع این ماده اثر بخش بر پایه اسانس مُشک نبود و بلکه بر پایه نُت های ترنج، لیمو و پرتقال تهیه شده بود. عطر تولید شده  آنچنان با طراوت بود که «یوهان ماریا» در مورد آن گفته: «عطر من مانند یک صبح بهاری ایتالیایی پس از باران است». 

«یوهان» که از ایتالیا به شهر فرزند خوانده خود مهاجرت کرده بود و در آنجا ساکن بود به احترام وی نام اختراع خود را «کُلن-Cologne» گذاشت. این محصول که قرار بود آهسته و آرام جهانی و به عنوان برندی ارزشمند معرفی شود به لطف بینی منحصر به فرد فارینا، سیاست تهیه و خرید مستقل مواد اولیۀ با کیفیت، عملیات تولید ساختار یافته و همچین مهارت های تولید ادکلن های اصل، به سرعتی باور نکردنی در جهان رشد کرد. فارینا عملاً مخترع ادکلن در جهان است و طعم و رنگ و رایحه ی تولیدات مدرن وی با عطرهای قدیمی فاصله زیادی دارد.

شاید این نکته خالی از لطف نباشد که برای خانواده فارینا، فروش «آبِ معطر» همچنان تجارتی ثانویه محسوب می شد و  این «یوهان مارینا» بود که پس از مرگ برادرش کار اصلی تولید حرفه ای ادکلن را از سال ۱۷۳۳ میلادی در مکانی جدید معروف شده به «Farina gegenüber» ادامه داد. 

عطر شاهزاده ها و مشاهیر:

محبوبیت «آبِ معطر-Kölnisch Wasser» به سرعت و ابتدا در فرانسه و قاره اروپا افزایش یافت. برند «ادکلن-Eau De Cologne» تا اواخر قرن ۱۹ میلادی مشهورترین تولید کننده و تأمین کننده ادکلن در جهان شناخته می شد؛ «ادکلن» تأمین کننده عطریات مورد نیاز درباریان و مشاهیر آن زمان شد و بسیاری از شخصیت های مشهور از موتزارت، شیلر و ناپلئون گرفته (Mozart, Schiller and Napoleon) تا بتهون، اسکار وایلد، توماس مان (Beethoven and Oscar Wilde to Thomas Mann) مشتریان این برند شهیر بودند. همه اقلام به فروش رفته در بایگانی این شرکت قدیمی تولید ادکلن اورجینال موجود است و حتی می توان سفارش بیش از ۶۰۰ بطری از برخی درباریان و یا ۶ لیوان ادکلن! از «یوهان ولفگانگ فون گوته» شاعر و ادیب شهیر آلمانی پیدا کرد.

این موفقیت با طراوت و پر نشاط فارینا، مقلدان بسیاری را بر انگیخت تا به صحنه تقلید و کپی برداری محصولی ارزشمند (ادکلن اورجینال) هدایت شوند. به عبارتی پیش از ایجاد قانون مالکیت صنعتی، هر کس می توانست بدون مانعی به تولید محصول اقدام کند و در نتیجه تعداد زیادی ادکلن مشابه در بازار عطر و ادکلن جهان ظاهر شد؛ اما سرانجام محصولات کپی شده و تقلبی از کالای اصل شناخته شدند. یکی از این موارد کار پر حاشیۀ ویلهلم مولنس-Wilhelm Mülhens بود که با افتتاح شرکتی شبیه به نام فارینا از این طریق سود ببرد. این آغاز اختلافی طولانی بود و مولنس با استخدام افرادی که نام خانوادگی فارینا داشتند (نامی رایج در ایتالیا) و هیچ ارتباطی به فارینای اصلی داستان ادکلن ها نداشتند -به عنوان کارمندان و شرکای خود- به توجیه فروش بیشتر ادکلن مشابه و تقلبی در بین عامه مردم میکرد تا از نام فارینا سوء استفاده کند.

حمایت از علامت تجاری پیش از حقوق مالکیت معنوی:

بنابراین فارینای اصلی مجبور شد تا در تاریخ ۲۹ ماه سپتامبر سال ۱۸۰۵ اطلاعیه ای را صادر کند تا از نفوذ دیگر نام های مشابه، کپی برداران و مقلدان ادکلن اورجینال در امان بماند. 

پس از سال ۱۸۷۳ میلادی بود که برند فارینای اصلی با تکیه بر قانون مالکیت معنوی موفق شد تا در مقابل مولنس بایستد و بر این اساس استفاده از نام فارینا برای شرکت مولنس کاملاً ممنوع شد. امروزه این شرکت به Mäurer & Wirtz تعلق دارد. باید توجه داشت که امروزه هر دو برند (اصل و تقلیدی) از قدیمی ترین مارک های ادکلن جهان هستند.

جای تعجب نیست که در پس این پستی و بلندی ها، خانواده فارینا از پیشگامان توسعه حقوق مالکیت صنعتی معرفی شوند. آقای ژان ماری فارینا-Jean Marie Farina متولد ۱۸۰۹ که در سال ۱۸۸۰ میلادی چشم از جهان فرو بست، برای ایجاد حقوق مالکیت صنعتی دهه ها جنگید. وی در نهایت در ماه نوامبر ۱۸۷۴ میلادی موفق شد تا اولین قانون مراقبت از علائم تجای را در آلمان تصویب تصویب کند و در نهایت در اول ماه می ۱۸۷۵ میلادی این قانون در کل کشور آلمان اجرایی شد. در نهایت این «یوهان ماریا فارینا» و شرکتش بود که توانست برچسب های خود را به عنوان علائم تجاری بر روی اولین ادکلن–Cologne جهان به شماره (۰۰۲۴۲۵۴۵۲) ثبت کند.
آبِ معطر و نام های تجاری:
در هر حال باید دانست که فارینا سال های متمادی است که در حال جنگ برای دفاع از اورجینالیتی و جلوگیری از تقلب و سوء استفاده است. در پایگاه اطلاعاتی ثبت اختراعات آلمان نیز علائم تجاری یافت می شوند که بسیار شبیه به علامت تاریخی-تجاری فارینای اصل هستند و یا حتی نشانی های پستی مشابه ای را نشان می دهند.

منبع : عطریانی